S-21

Wojna w Wietnamie zdestabilizowala neutralna Kambodze. W 1970 zamach stanu generala Lon Nola pozbawil wladzy glowe panstwa, ksiecia Sihanouka. Nastepnie rozpetala sie wojna domowa miedzy rezimem Lon Nola , wspieranym przez USA, i komunistyczna partyzantka, Czerwonymi Khmerami.

Gdy USA wycofaly sie z Wietnamu Poludniowego w 1975 r. upadl rzad KAmbodzy. Wladze objeli CZerwoni Khmerzy pod przywodztwem nieznanego Pol Pota. Kraj przechrzczono na Demokratyczna KAmpucze, a ludnosc miast deportowano na wies, do obozow pracy przymusowej. Zlikwidowano wlasnosc przywatna, religie i pieniadze. Celem byla inspirowana mysla MAo wiejska utopia. W ciagu nastepnych trzech i pol roku, wskutek glodu i nedzy, chorob i egzekucji, zmarlo co najmniej 1.7 miliona ludzi, jedna piata narodu.
 

S-21 to wiezienie, ktore powstalo w opuszczonej szkole w Phnom Penh. Trafiali tu mezczyzni, kobiety i dzieci. Kazdy mogl byc wrowiegiem rewolucji.  Zbrodnia nie kryla sie we krwi czy genach ale w mysli. Tym jedynie S-21 roznil sie od Auschwitz.

Regulamin wiezienia

Zapisek z notatnika z S-21:
"Celem tortur jest uzyskanie odpowiedzi. Nie robimy tego od tak sobie. Wiezien musi cierpiec, zebysmy dostali szybka odpowiedz. Masz go zlamac, zastraszyc, zdreczyc. Niegdy nie stosuj tortur, zeby wyladowac swoja zlosc. Masz go bic, zeby go zastraszyc, ale nie moze ci umrzec. Zanim zaczniesz, masz sprawdzic stan zdrowia. Nie spiesz sie -jesli on umrze, razem z nim zginie informacja".

System opieral sie na donosicielstwie. Kiedy trzy osoby podaly to samo nazwisko, to wystarczylo, zeby czlowieka aresztowac. Za pomoca tortur nietrudno bylo wydobyc listy kontrrewolucjonictow. Bezpieka musiala zmienic kryteria aresztowania z trzech do pieciu donosow poniewaz liczba ofiar przekraczala mozliwosci przerobu.

1975 - 154 wiezniow
1976 - 2 250
1977 - 2 350
1978 - 5 765
Szacuje sie ze w S-21 zamordowano nawet 20 000 ludzi.
Obecnie w miejscu wiezienia znajduje sie muzeum. Czesc sal pozostawiono nienaruszonych. Sa tam prycze, kajdany a czasem na podlodze stare plamy krwi. W kilku pomieszczeniach wystawiono tablice ze zdjeciami skazancow. Kazdy wiezien byl rejestrowany i nadawano mu numer.
Wszedzie ten sam smutny wyraz twarzy.
Nas najbardziej zaskoczyly dziesiatki zdjec dzieci. Wrogow rewolucji ???

Z S-21 zywo wyszlo tylko 7 osob.

Źródła : "Usmiech Polpota"  Peter Fröberg Idling